Rozwój mózgu dziecka – jak go wspierać?

ROZWÓJ MÓZGU DZIECKA – JAK GO WSPIERAĆ? 

Fascynujące odkrycie neurobiologów ujawniło, że przetwarzanie muzyki aktywizuje mózg bardziej, niż cokolwiek innego! Co więcej, okazuje się, że przetwarzanie dźwięków posiada kluczowe znaczenie w rozwoju mózgu małego dziecka. Oznacza to, że stworzenie maluchowi odpowiednich warunków sprzyjających rozwojowi zmysłu słuchu, umożliwi prawidłowy rozwój nie tylko mowy, ale też funkcji poznawczych, a nawet rozwinie w nim zdolności empatyczne! 

Anita Collins, nauczycielka muzyki i popularyzatorka nauki w zakresie badań nad edukacją muzyczną, w swojej książce pt. Wszystko gra! Jak edukacja muzyczna wspiera rozwój mózgu dziecka, przekazuje cenne informacje na temat działań, jakie mogą podjąć opiekunowie, aby wspierać harmonijny rozwój mózgu ich dziecka. 

Słuch w życiu bardzo małego dziecka jest podstawowym zmysłem, który pozwala mu zorientować się w świecie i ustalić kto jest bliski, a kto obcy. W zależności od tego, jak zostaną ukształtowane słuchowe sieci neuronalne, w tym krytycznym dla rozwoju funkcji językowych okresie życia dziecka, zależy sprawność całego mózgu. Prawidłowo rozwinięte neuronalne sieci słuchowe pobudzają bowiem inne rejony mózgu do większej aktywności. Okazuje się więc, że zmysł słuchu, bardziej niż wzrok czy ruch, jest najważniejszy w początkowych etapach życia dziecka. Dźwięk jest informacją dla mózgu bardzo małego dziecka więc mała ilość bodźców dźwiękowych, gdy nie mówimy wiele do dziecka, nie czytamy mu bajek, może poważnie zahamować rozwój mózgu dziecka. Autorka książki Wszystko gra! Jak edukacja muzyczna wspiera rozwój mózgu dziecka podaje, że zubożenie środowiska dziecka w dźwięki, w tym dźwięki mowy, porównuje do pozbawiania mózgu składników odżywczych potrzebnych do rozwoju funkcji poznawczych. Nie można jednak przesadzać – mózg dziecka bardzo łatwo ulega przeciążeniu. Nie można narażać go na hałas ani na szum dźwiękowy, gdyż okazuje się, że nawet włączony cicho telewizor może utrudniać przyswajanie mowy przez malucha. Dziecko musi przede wszystkim nauczyć się bardzo dobrze wyodrębniać mowę ludzką od szumu innych otaczających go dźwięków. Aby wspierać rozwój mózgu dziecka, należy dostarczać mu bardzo wielu melodyjnych, przyjaźnie brzmiących dźwięków, w tym dźwięków mowy w otoczeniu pozbawionym hałasu czy szumu (włączone radio, telewizor). 

Rozwój mózgu dziecka – Moc kołysanki

Anita Collins podaje, że z punktu widzenia ewolucyjnego muzyka i śpiew mają bardzo starą historię, tak starą jak sam język. Niemowlęta pojmują świat poprzez swoje uszy, jako rytm, wysokość dźwięku, kontur i barwę dźwięku. Używają informacji niesionych przez dźwięk, aby dowiedzieć się, komu mogą zaufać. Okazuje się, że śpiewanie dziecku rozwija w nim funkcje psychiczne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania w relacjach społecznych takie jak empatia czy chęć niesienia pomocy drugiej osobie. Badacze wykazali, że gdy dziecko znalazło się na rękach wcześniej nieznajomej osoby, a ta zaczynała śpiewać i poruszać się w rytm dźwięków, mając dziecko na rękach, to maluch bardzo szybko nawiązywał więź z tą osobą. Choć może to brzmieć niewiarygodnie, ale potem dziecko zaczynało podejmować działania, aby pomóc temu dorosłemu, gdy on znajdował się w potrzebie!

Niewątpliwie prawidłowe słuchowe szlaki neuronalne wytworzone w mózgu od najmłodszych lat dziecka przyczyniają się do prawidłowego rozwoju mowy, funkcji poznawczczych takich jak pamięć, uwaga oraz umiejetności społeczno-emocjonalnych, związanych z tworzeniem więzi z innymi ludźmi.  

Jeśli chcesz wiedzieć więcej o tym, jak wspierać rozwój mózgu dziecka, sięgnij do książki Wszystko gra! Jak edukacja muzyczna wspiera rozwój dziecka.