Hormony… są niesamowite!

Czas, w którym żyjemy jest fascynujący dla rozwoju nauki. Postęp, jaki dokonał się w dziedzinie nowoczesnej technologii sprawił, że w sposób dokładniejszy niż dotychczas naukowcy mogą badać te niezwykłe związki chemiczne jakimi są hormony. To poszerza perspektywę naukową i pozwala dojść do nowych wniosków na temat ich roli w naszym organizmie i np. zastosowania w leczeniu różnych chorób. 

Niezmiernie cieszy mnie więc fakt, że na polskim rynku, nakładem Wydawnictwa PWN ukazała się książka autorów Joya Hinsona oraz Petera Ravena pt. Hormony będąca uaktualnieniem wszystkiego, co do tej pory udało się w nauce ustalić na temat tych jakże ważnych dla naszego życia i zdrowia związków chemicznych. Cała wiedza podana jest w bardzo przystępny i kreatywny sposób! 

Książka składa się z 6 rozdziałów. Rozdział pierwszy to wprowadzenie do hormonów. Czytelnik pozna m.in. najciekawsze fakty i mity na temat hormonów, ich typy czy sposoby regulacji wytwarzania hormonów. W rozdziale drugim przeczytamy o technikach pomiaru hormonów, a także poznamy choroby, jakie wiążą się z nieprawidłowo działającym układem dokrewnym. W rozdziale trzecim autorzy tłumaczą rolę hormonów w rozwoju płciowym, a w rozdziale czwartym w procesie rozmnażania się organizmów. Rozdział piąty opisuje wpływ hormonów na zachowanie się człowieka (objadanie się, zachowania agresywne, opiekuńcze), a piąty używanie hormonów jako leków w różnych terapiach. Na końcu książki znajduje się pomocny słowniczek, który zawiera wyjaśnienie najważniejszych pojęć zawartych w książce.

Jak hormony wpływają na mózg? 

Powszechnie uważa się, że hormony działają powoli. Nie jest to całkowita prawda. Na przykład adrenalina oddziałuje na organizm w sposób niemal błyskawiczny! Działanie układu dokrewnego (czyli związanego z wydzielaniem hormonów) postrzega się też zazwyczaj w sposób odrębny od układu nerwowego. Autorzy książki Hormony uświadamiają jednak, że układ dokrewny i nerwowy w dużej mierze się pokrywają i wchodzą ze sobą w liczne interakcje! Przykładem jest wspomniana wcześniej adrenalina. Jest ona uwalniana z zakończeń nerwowych, więc stanowi element układu nerwowego i w jego obrębie jest neuroprzekaźnikiem. Nie jest jednak wydzielana tylko do szczeliny synaptycznej. Przenika również do krwi, z którą przedostaje się do różnych narządów wewnętrznych. Adrenalina odgrywa znaczącą rolę w reakcji stresowej i przygotowuje organizm do tzw. walki lub ucieczki. 

Układ dokrewny i nerwowy przenikają się! Adrenalina w układzie nerwowym jest neuroprzekaźnikiem. Wytwarzana przez neurony przedostaje się przez szczelinę synaptyczną i pobudza sąsiedni neuron. Adrenalina jako hormon przenika też do krwi, a wraz z nią do narządów i wiąże się z receptorami.

Autorzy książki podkreślają, że hormony wpływają na wiele aspektów zachowania poprzez oddziaływanie na różne części mózgu. Przykładem innego hormonu, który wywiera wpływ na mózg jest oksytocyna. Hormon ten uwalnia się, kiedy mamy czuły kontakt fizyczny z drugą osobą, dlatego też oksytocynę nazwano hormonem przytulania. Okazuje się też jednak, że oksytocyna uwalnia się wówczas, gdy rozmawiamy przez telefon z bliską, kochaną osobą! Wykazano to w badaniu na grupie studentów, którzy uczyli się poza domem i telefonowali do swoich mam. 

Czy oksytocyna jest pomocna w terapii Zespołu Aspergera? 

Inne ciekawe odkrycie przytoczone przez autorów książki Hormony dotyczy wpływu oksytocyny na umiejetność odczytywania stanów emocjonalnych drugiej osoby. Okazuje się, że osoby z Zespołem Aspergera mają większy problem, aby na podstawie wyrazu twarzy, mimiki, oczu określić czy ktoś jest szczęśliwy czy smutny. Wśród osób, które zostały poddane Testowi odczytywania stanów umysłu na podstawie oczu (Reading the Mind in the Eyes Test, RMET) znajdowały się również te, u których zdiagozowano występowanie zaburzeń ze spektrum autyzmu. Test RMET polega na ocenie stanu emocjonalnego drugiej osoby, gdy widzi się jedynie jej oczy, a reszta twarzy jest zakryta. Test wykazał, że z wyzwaniem tym nie radziły sobie osoby z Zespołem Aspergera. Okazało się jednak, że po podaniu osobom z Zespołem Aspergera oksytocyny w formie sprayu aplikowanego do nosa nastąpiła u nich znacząca poprawa w zdolności do rozpoznwania emocji, które wyraża ludzka twarz. Badania nad hormonami najwyraźniej otwierają również drzwi do opracowywania nowych form terapii osób z zaburzonymi umiejętnościami społecznymi. 

Więcej naukowych faktów oraz atrakcyjnych ciekawostek czeka na Ciebie w książce Hormony, którą gorąco polecam! 

Czytaj też: Dieta dla mózgu – substancje pobudzające mózg